Websites met stijl

Naslag: Speciale tekens

Karaktersets

Tekenset

Een tekenset is een verzameling letters, cijfers, leestekens en symbolen. Meestal spreekt men ook van karakterset, een verbastering van de engelse term character set.

Vroeger maakten computers gebruik van de ASCII tekenset, die alleen letters, cijfers en enkele leestekens bevatte. Later kwamen er tekensets die ook bijvoorbeeld accenten en griekse tekens bevatten.

UTF-8

Er zijn veel verschillende tekensets, zoals ISO-8859-15, Windows-1252, UTF-8, UTF-16.

Op het ogenblik is UTF-8 de meest gebruikte tekenset. Deze tekenset bevat ruim tienduizend tekens waaronder Arabische, Chinese, Griekse en Russische (Cyrillische) tekens; een keur aan letters met accenten, valutatekens en kleine tekeningen.

Enkele tekens uit de tekenset UTF-8 zijn: £ ¥ ƒ € α β φ ← ↑ → ↓ ☎ ☺ ♫ ♠ ♣ ♥ ♦ ♚ ♛ ♜ ♝ ♞ ♟

Omdat met de UTF-8 karakterset bijna alle tekens kunnen worden getoond, is het aan te raden webpagina's hierop in te stellen. Dat gaat als volgt:

• Neem als eerste regel in head op: <meta charset="utf-8">

  Strikt genomen is dit niet nodig, UTF-8 is de standaard tekenset in HTML5. Maar deze regel geeft een extra zekerheid dat alle tekens juist worden weergegeven in de browser.

• Zorg dat de editor is ingesteld op het gebruik van de UTF-8 karakterset.
  In Notepad++ gaat dat door in het menu te kiezen voor Karakterset, UTF-8 (zonder BOM)

Opmerking:
Als de editor per ongeluk staat ingesteld op een andere karakterset zie je waarschijnlijk dat letters met accenten en andere bijzondere tekens in de browser onjuist worden weergegeven.
In Notepad++ is dat als volgt op te lossen:

• Klik in het menu op Karakterset en dan op Naar UTF-8 (zonder BOM) converteren.

Bijzondere tekens opnemen in een webpagina

Hoe kunnen al die tekens worden ingetikt? Het toetsenbord heeft maar ongeveer 100 toetsen.

Dat is opgelost door elk teken een code te geven. Sommige tekens hebben ook een entiteit (zeg aar een 'naam'). Door de code of entiteit in te tikken plaats je het teken.

Aan de hand van de onderstaande tabel met 69 van de 10.000 tekens wordt e.e.a. uitgelegd.

De kolommen in de tabel stellen het volgende voor:

• Teken: het teken zoals het er uitziet op het scherm
• Decimaal: de UTF-8 code van het teken in het decimale (= tientallige) stelsel.
• Hexadecimaal: de UTF-8 code van het teken in het hexadecimale (= zestientallige) stelsel.
  In het zestientallig stelsel wordt gewerkt met 16 cijfers: 0..9, A,B,C,D,E,F.
  Zie de naslag: hexadecimaal voor meer info en een omzettabel decimaal ⇆ hexadecimaal.
• Entiteit: Deze kolom toont de entity, zeg maar de naam waarmee naar het teken kan worden verwezen.
  Als het vak entiteit van een teken leeg is, dan is er voor dat teken geen intiteit.
• Omschrijving: hier wordt aangegeven wat het teken voorstelt.

Voor een overzicht van alle beschikbare tekens zie de HTML UTF-8 referentie van W3-schools.

Methoden

Er zijn drie manieren om een teken uit de tabel in een tekst op te nemen, met de entiteit, met het decimale nummer en met het haxadecimale nummer. Hieronder worden de 3 manieren uitgewerkt voor het teken ♥ (entiteit: &hearts;, decimaal nummer: 9829, hexadecimaal nummer:2665)

Methode 1: met de entiteit:

Als het teken een entiteteit heeft is dit de gemakkelijkste manier. Geef gewoon de entiteit op: &hearts;♥ Een entiteit begint altijd met & en eindigt met ;

Methode 2: met het decimale nummer:

Geef achtereenvolgens op:
het teken & (begin van het bijzondere teken)
het teken # (er volgt een getal)
het nummer (voor het hartje: 9829)
het teken ; (sluit het teken af.) &#9829;♥

Methode 3: met het hexadecimale nummer:

Geef achtereenvolgens op:
het teken & (begin van het bijzondere teken)
het teken # (er volgt een getal)
het teken x (het is een hexadecimaal getal)
het hexadecimale nummer (voor het hartje: 2665)
het teken ; (sluit het teken af.) &#x2665;♥

Enkele voorbeelden:

Voorbeeld 1: ☎ 06 78 91 23 45 &#9742; 06 78 91 23 45 of: &#x260E; 06 78 91 23 45

Voorbeeld 2: ¥ 2560 &yen; 2560 of:&#165; 2560 of: &#x00A5; 2560

Letters met accenten

Letters met accenten kan je op een Windows machine intikken zoals bij de meeste tekstverwerkers: tik het accent, gevolgd door de letter:

• Voor é tik je 'e (De ' is het enkele aanhalingsteken)
• Voor à tik je `a
• Voor ë tik je "e(Voor het dubbele aanhalingsteken moet je op de meeste toetsenborden de shift-knop gebruiken)
• Voor â tik je ^a
• Voor ñ tik je ~n

Als deze methode niet werkt kan je de letters met accent altijd opgeven met de entiteit.
De entiteit van een letter bestaat uit & letter accentnaam ;.
De accentnamen zijn: ´ acute, ` grave, ¨ uml. ˆ circ, ˜ tillde.

Voorbeelden é &eacute; É &Eacute; ö &ouml;à &agrave;ñ &ntilde;

Spaties en streepjes:

1. harde spatie

   Als twee woorden worden gescheiden door een harde spatie zullen de woorden bij elkaar blijven op dezelfde regel. De regel zal daar niet worden afgebroken. Voorbeeld 3 In 1968 won Jan&nbsp;Jansen de ronde van Frankrijk. De regel zal niet worden afgebroken tussen Jan en Jansen.

   In HTML worden verschillende spaties achter elkaar gecomprimeerd tot één spatie. Bij harde spaties is dat niet het geval. Voorbeeld 4 Veel&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ruimte In de browser zie je: Veel        ruimte

   Terug

2. Zacht streepje

   Een afbreekstreepje of zacht streepje ( &173;, entiteit &shy; ) wordt alleen getoond als de regel daar wordt afgebroken.

   Degene die de entiteitnaam &shy; (verlegen) heeft bedacht had humor!

   Voorbeeld 5 (gebruik de schuifbalk om de hele regel te zien) Een&shy;en&shy;twintig&shy;miljoen&shy;acht&shy;en&shy;zestig&shy;duizend&shy;drie&shy;hon&shy;derd&shy;vijf&shy;en&shy;zeventig.

   Het getal kan worden afgebroken op elke plaats waar het teken &shy; staat, bijvoorbeeld zoals hier: Een­en­twintig­miljoen­acht­en­zestig­duizend­drie­hon­derd­vijf­en­zeventig.
   (Maak het venster smaller om te zien hoe de plaats waar wordt afgebroken verandert.)

   Terug

3. Hard streepje

   Een hard streepje (&#8209;) wordt altijd getoond en de regel wordt er nooit afgebroken.Voorbeeld 6 Mevrouw Casimir&#8209;Nooitgedacht wordt getoond als: Mevrouw Casimir‑Nooitgedacht
   Op de plaats van het streepje zal de regel niet worden afgebroken.

   Terug